Giá trị dinh dưỡng và chữa bệnh của chuối

Chuối có chứa hầu hết những vi chất cần thiết cho sự biến dưỡng của cơ thể. Ngoài ra hàm lượng potassium tự nhiên rất cao trong chuối có thể điều hòa hoạt động của hệ thần kinh và làm giảm nguy cơ mắc những bệnh lý về tim mạch.Chuối là loại trái cây rất quen thuộc và gắn bó với người Việt Nam, là loại cây ăn quả có nhiều giá trị dinh dưỡng và chữa bệnh thiết thực.
Chuối có tên khoa học là Musa Paradisiaca L., thuộc họ chuối (Musacae). Theo Đông y, chuối vị ngọt, tính bình, có tác dụng nhuận phế, chỉ khát, lợi tràng vị. Củ chuối vị ngọt, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Theo phân tích khoa học, chuối chín bao gồm nhiều chất bột, chất đạm, chất xơ, sinh tố và khoáng chất. Đặc biệt chuối có hàm lượng Kali rất cao và chứa đủ cả 10 loại acid amin thiết yếu của cơ thể. Theo Viện Nghiên cứu và Phát triển Nông nghiệp Malaysia (MARDI), chuối là loại trái cây duy nhất hội tụ đầy đủ thành phần những chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể con người. Do đó, chuối đặc biệt thích hợp để bổ sung khẩu phần dinh dưỡng cho trẻ em và người cao tuổi. Y học dân gian dùng chuối hột để trị sạn thận và sạn mật. Sau đây, xin giới thiệu thêm một số công dụng khác của chuối.

Chuối chín có tác dụng làm hạ huyết áp cao

Từ lâu y học cổ truyền Ấn Độ đã có kinh nghiệm sử dụng chuối để làm hạ huyết áp. Gần đây, nhiều thí nghiệm khác nhau ở trường Đại học Kasturba, Ấn Độ cũng như Đại học John Hopskin, Mỹ cũng đã xác nhận kết quả này. Ăn chuối chín có thể làm hạ huyết áp cao mà không sợ xảy ra những phản ứng phụ. Chỉ cần ăn 2 quả chuối mỗi ngày trong một tuần có thể giảm được 10% chỉ số huyết áp. Người ta cho rằng việc hạ huyết áp của chuối đối với những người huyết áp cao có liên quan đến hàm lượng Kali có trong chuối. Chuối có hàm lượng Kali cao nhất trong số những loại rau quả thông dụng: 100g thịt chuối có đến 396mg khoáng chất này nhưng chỉ có 1mg natri. Sự tương quan giữa muối natri và Kali có liên quan đến việc duy trì độ pH và sự cân bằng chất lỏng trong cơ thể. Trong khi natri (thành phần quan trọng của muối ăn và những thức ăn mặn hàng ngày) có tác dụng giữ lại một lượng nước nhất định tạo gánh nặng cho hệ tim mạch, thì Kali lại có tính năng như một chất điện phân giúp thải trừ bớt natri ra khỏi cơ thể. Ngoài ra cả hai loại muối này còn liên quan đến việc làm thư giãn cơ bắp. Sự thiếu hụt muối Kali có thể làm gia tăng trương lực cơ và tương tác xấu đến hoạt động của hệ thần kinh giao cảm. Những yếu tố này đều có khả năng làm gia tăng huyết áp. Vào tháng 10-2000, FDA (Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ) đã chính thức công nhận “những loại thực phẩm giàu Kali và ít natri có khả năng làm giảm nguy cao huyết áp và đột quỵ”.

Đồng thời xếp chuối vào nhóm thực phẩm ưu tiên cho yêu cầu này vì chuối không những có hàm lượng Kali cao, mà còn có nhiều giá trị dinh dưỡng khác. Có lẽ đây là lý do khiến gần đây ở phương Tây, người ta đã phổ biến câu “A banana a day keeps the doctor away” (Ăn một trái chuối mỗi ngày để không cần đến thầy thuốc). Căn cứ vào những nghiên cứu gần đây, các nhà khoa học Mỹ cho rằng nhu cầu Kali trung bình cho một người để hạn chế hoặc ngăn ngừa nguy cơ đột quỵ là 3g mỗi ngày.

Chuối là nguồn bổ sung năng lượng hoàn hảo cho hoạt động thể lực

Theo Tiến sĩ Douglas N. Graham, chuối bổ sung dinh dưỡng rất tốt cho vận động viên và người làm công việc nặng nhọc. Một bữa ăn chỉ toàn với chuối cũng có thể cung cấp đủ năng lượng để duy trì hoạt động thể lực hàng giờ đồng hồ. Trong chuối vừa có carbohydrate hấp thu nhanh và carbohydrate hấp thu chậm. Trong những hoạt động thể lực kéo dài khi năng lượng bị hao hụt nhiều, cơ thể phải huy động đến lượng đường trong máu để cung cấp cho cơ bắp. Những trường hợp này, đường glucose trong chuối được hấp thu nhanh vào máu và có thể bổ sung tức thì lượng đường bị hao hụt, giúp vận động viên phục hồi sau khi vận động mệt mỏi. Đường fructose trong chuối được hấp thu chậm hơn. Ngoài ra chuối còn chứa những carbohydrate khác được chuyển hóa chậm và phóng thích đường vào máu từ từ, có thể đáp ứng cho những hoạt động thể lực kéo dài hàng giờ sau đó. Đặc biệt, tỷ lệ Kali cao trong chuối còn liên quan đến trương lực cơ, có khả năng làm giảm nguy cơ vọp bẻ ở vận động viên.

Chuối xanh chữa bệnh loét dạ dày, tá tràng

Nhiều nghiên cứu khác nhau của những nhà khoa học ở Anh và Ấn Độ đã đưa ra kết luận giống nhau về tác động của chuối xanh đối với các bệnh nhân loét dạ dày, tá tràng. Người ta cho bệnh nhân sử dụng những loại chuối khác nhau ở dạng chuối khô, chuối bột, chuối xanh, chuối chín, sau đó đối chứng với những người không dùng chuối.

Kết quả cho thấy, chuối xanh được phơi khô ở nhiệt độ thấp có khả năng kích thích sự tăng trưởng của lớp màng nhầy, làm nó dày lên, bảo vệ thành dạ dày khỏi bị loét và giúp hàn gắn nhanh chóng chỗ loét đã hình thành trước đó.

Thí nghiệm xác định những loại chuối được phơi khô ở nhiệt độ cao hoặc chuối chín không có tính năng này. Kết quả trên cũng phù hợp với kinh nghiệm dân gian dùng chuối xanh phơi khô tán bột để trị bệnh loét dạ dày.

Đáng lưu ý là khoa học đã xác nhận hiệu quả của chuối phơi khô ở nhiệt độ thấp từ kỹ thuật phơi âm can (phơi trong bóng râm) của y học cổ truyền. Cách phơi khô trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời hoặc sấy ở nhiệt độ cao sẽ làm chuối mất đi tác dụng chữa bệnh này.

Chuối chín chữa táo bón và ngăn ngừa ung thư ruột già

Thịt chuối chín mềm, mịn nhưng lại chứa nhiều chất xơ không hòa tan. Chất xơ không được tiêu hóa tạo thành chất bã hấp thu nước và kích thích nhu động ruột nên có tác dụng chống táo bón rất tốt. Mặt khác, việc kích thích nhu động ruột sẽ thúc đẩy nhanh sự lưu thông trong ruột già, làm giảm thời gian tiếp xúc của các chất độc hại hoặc có khả năng gây ung thư với niêm mạc ruột. Chất xơ còn có thể hòa quyện, kết dính những chất độc hại này để bài tiết theo phân ra ngoài. Do đó, ăn chuối hàng ngày có thể giúp bảo vệ niêm mạc ruột và phòng ngừa được nhiều chứng bệnh ở ruột già.Tóm tại, chuối là một nguồn dinh dưỡng quí giá và dễ tìm, dễ ăn, nên được bổ sung vào khẩu phần ăn hàng ngày. Tuy nhiên, để khỏi ảnh hưởng đến bữa ăn chính gồm những nhóm thức ăn chủ lực khác; Nên dùng chuối theo chế độ ăn dặm, mỗi lần một hoặc hai trái và dùng cách xa bữa ăn chính.

Lưu ý

Chuối được xếp vào loại thực phẩm có chỉ số đường cao nên những người bị bệnh đái tháo đường chỉ nên dùng theo hướng dẫn của bác sĩ.

Theo Sức khỏe & Đời sống